امضای الکترونیکی

امضای الکترونیکی با گوشی

با استفاده از اپلیکیشن های تخصصی، توکن های سخت افزاری و یا سامانه های امضای الکترونیکی مبتنی بر وب، امکان امضای اسناد الکترونیکی از طریق گوشی فراهم شده است.

برای ایجاد امضای الکترونیکی با گوشی، به چند روش می‌توان عمل کرد:

• استفاده از اپلیکیشن‌های تخصصی: بسیاری از اپلیکیشن‌ها مانند امضامی، امکان ایجاد امضای الکترونیکی را به صورت مستقیم از روی گوشی فراهم می‌کنند. این اپلیکیشن‌ها معمولاً از گواهی‌های دیجیتال برای تأمین امنیت استفاده می‌کنند.
• استفاده از توکن‌های سخت‌افزاری: برخی از توکن‌های سخت‌افزاری با گوشی‌های هوشمند سازگار هستند و می‌توان از آن‌ها برای ایجاد امضای الکترونیکی استفاده کرد.
• استفاده از سامانه‌های امضای الکترونیکی مبتنی بر وب: برخی از سازمان‌ها و شرکت‌ها سامانه‌های امضای الکترونیکی مبتنی بر وب را ارائه می‌دهند که امکان امضای اسناد از طریق گوشی را فراهم می‌کنند.

مراحل کلی ایجاد امضای الکترونیکی با گوشی:

1. نصب اپلیکیشن یا دسترسی به سامانه: اپلیکیشن مورد نظر را نصب کنید یا به سامانه امضای الکترونیکی وارد شوید.
2. بارگذاری سند: سند مورد نظر را که می‌خواهید امضا کنید، بارگذاری کنید.
3. ایجاد امضا: با استفاده از روش‌های مختلف مانند کشیدن انگشت روی صفحه نمایش یا استفاده از قلم استایلوس، امضای خود را ایجاد کنید.
4. تایید امضا: با وارد کردن رمز عبور یا استفاده از روش‌های بیومتریک مانند اثر انگشت یا تشخیص چهره، امضای خود را تایید کنید.
5. ارسال سند امضا شده: سند امضا شده را برای طرف مقابل ارسال کنید.

توکن امضای دیجیتال

توکن امضای دیجیتال یک دستگاه فیزیکی کوچک و امن است که برای ذخیره و مدیریت کلیدهای رمزنگاری و گواهی‌های دیجیتال استفاده می‌شود. این توکن‌ها به عنوان یک عامل احراز هویت قوی در فرایند امضای دیجیتال عمل می‌کنند و سطح امنیت را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهند.

کاربردهای توکن امضای دیجیتال

• امضای اسناد الکترونیکی: قراردادها، فاکتورها، مجوزها
• تایید هویت الکترونیکی: ورود به سامانه‌های بانکی، دولتی و سازمانی
• تبادل اطلاعات محرمانه: ارسال ایمیل‌های امن، انتقال فایل‌های حساس
• ثبت تراکنش‌های الکترونیکی: در حوزه‌های مختلف مانند تجارت الکترونیک، بانکداری الکترونیک و دولت الکترونیک

انواع توکن‌های امضای دیجیتال

1. توکن سخت‌افزاری (Hardware Token)
توکن‌های سخت‌افزاری یک دستگاه فیزیکی هستند که کلید خصوصی امضای دیجیتال را در خود نگهداری می‌کنند. این دستگاه‌ها معمولاً به صورت USB ارائه می‌شوند و برای امضا کردن اسناد به کامپیوتر یا دستگاه متصل می‌شوند.

ویژگی‌ها:
امنیت بالا: کلید خصوصی در داخل توکن ذخیره می‌شود و به بیرون از آن منتقل نمی‌شود.
استفاده آفلاین: می‌توان از آن بدون نیاز به اتصال اینترنت استفاده کرد.
مقاوم در برابر حملات: چون کلید خصوصی درون توکن باقی می‌ماند، خطر سرقت کلید کمتر است.
مثال‌ها:
توکن‌های USB که توسط بانک‌ها یا مراجع صدور گواهی دیجیتال (CA) ارائه می‌شوند.
دستگاه‌های هوشمند امنیتی (Smart Cards) که برای ورود به سیستم‌ها و امضای اسناد استفاده می‌شوند.

2. توکن نرم‌افزاری (Software Token)
این توکن‌ها نرم‌افزارهایی هستند که کلیدهای خصوصی امضای دیجیتال را در محیط نرم‌افزاری (مانند مرورگر یا اپلیکیشن) ذخیره می‌کنند. این توکن‌ها معمولاً کمتر از توکن‌های سخت‌افزاری امن هستند، اما از نظر راحتی در استفاده، کاربرد بیشتری دارند.

ویژگی‌ها:
راحتی استفاده: نیازی به حمل دستگاه فیزیکی نیست و به راحتی بر روی دستگاه‌های مختلف نصب می‌شوند.
قابلیت استفاده در دستگاه‌های مختلف: به دلیل نرم‌افزاری بودن، می‌توان از آن‌ها بر روی گوشی، تبلت یا کامپیوتر استفاده کرد.
نیاز به امنیت بیشتر: کلیدهای خصوصی در فضای نرم‌افزاری ذخیره می‌شوند، بنابراین ممکن است بیشتر در معرض حملات سایبری قرار بگیرند.
مثال‌ها:
نرم‌افزارهای رمزنگاری مانند GPG یا OpenSSL که برای مدیریت کلیدهای خصوصی و امضاهای دیجیتال استفاده می‌شوند.
امضاهای دیجیتالی ارائه شده توسط سرویس‌های امضای آنلاین مثل DocuSign یا Adobe Sign.

3. توکن‌های مبتنی بر موبایل (Mobile Tokens)
این توکن‌ها از طریق اپلیکیشن‌های موبایل ارائه می‌شوند و کلیدهای خصوصی را در گوشی‌های هوشمند ذخیره می‌کنند. این نوع توکن‌ها با توجه به رشد استفاده از تلفن‌های همراه بسیار محبوب شده‌اند.

ویژگی‌ها:
قابلیت حمل بالا: همیشه همراه شما هستند و در گوشی‌های هوشمند ذخیره می‌شوند.
راحتی در استفاده: به راحتی از طریق اپلیکیشن‌های موبایل قابل دسترسی هستند.
امنیت متوسط: امنیت آن‌ها به سیستم امنیتی گوشی و اپلیکیشن بستگی دارد.
مثال‌ها:
اپلیکیشن‌های بانکداری موبایلی که از توکن‌های دیجیتال برای تایید تراکنش‌ها و امضاهای الکترونیکی استفاده می‌کنند.
استفاده از اپلیکیشن‌های موبایلی مانند Google Authenticator برای تولید کدهای امن.

4. توکن‌های مبتنی بر ابر (Cloud-based Tokens)
توکن‌های مبتنی بر ابر یا امضای دیجیتال ابری، نوعی توکن هستند که کلیدهای خصوصی در سرورهای ابری ذخیره می‌شوند. کاربر از طریق یک دستگاه متصل به اینترنت به این توکن‌ها دسترسی دارد. این نوع توکن‌ها به ویژه برای استفاده از خدمات آنلاین و مشارکت از راه دور کاربرد دارند.

ویژگی‌ها:
دسترسی از هر مکان: به شرط وجود اینترنت، می‌توان از هر دستگاهی به آن دسترسی داشت.
نیاز به امنیت سرور: کلید خصوصی در سرور ابری ذخیره می‌شود، بنابراین امنیت سرور بسیار مهم است.
مناسب برای کار گروهی: در پروژه‌های آنلاین و تیم‌های کاری که نیاز به امضای اسناد به صورت مشترک دارند، این توکن‌ها بسیار مفید هستند.
مثال‌ها:
سرویس‌های ابری مانند DocuSign و Adobe Sign که امضای دیجیتال را از طریق ابر ارائه می‌دهند.
استفاده از امضاهای دیجیتالی در پلتفرم‌های ابری مانند Google Drive یا OneDrive.

5. توکن‌های هیبریدی (Hybrid Tokens)
این نوع توکن‌ها ترکیبی از ویژگی‌های توکن‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری هستند. در این مدل، کلیدهای خصوصی می‌توانند هم در دستگاه فیزیکی ذخیره شوند و هم به صورت نرم‌افزاری مورد استفاده قرار گیرند.

ویژگی‌ها:
انعطاف‌پذیری بالا: امکان استفاده از آن‌ها به صورت آنلاین و آفلاین وجود دارد.
امنیت بالا و راحتی استفاده: ترکیبی از مزایای توکن‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری.
مثال‌ها:
برخی از توکن‌های USB که امکان استفاده هم به صورت سخت‌افزاری و هم نرم‌افزاری را دارند.
سیستم‌های امنیتی که از ترکیب کارت هوشمند و نرم‌افزار استفاده می‌کنند.

سامانه سفته الکترونیک

سفته الکترونیک، نوعی اوراق بهادار دیجیتال است که به عنوان سند تعهد به پرداخت در یک تاریخ مشخص و به مبلغ معین صادر می‌شود. این نوع سفته جایگزینی نوین برای سفته‌های کاغذی سنتی است و مزایای متعددی از جمله افزایش امنیت، صرفه‌جویی در زمان و هزینه، و حفظ محیط زیست را به همراه دارد.

سفته الکترونیک می‌تواند به عنوان ضمانت وام از سوی وام‌گیرنده به وام‌دهنده ارائه شود.

این سامانه که مخصوص موسسات مالی استفاده‌کننده از نرم‌افزار قرض‌الحسنه پاسارگاد است، به متقاضیان وام این امکان را می‌دهد که به جای سفته‌های کاغذی سنتی، از سفته الکترونیک مجهز به امضای دیجیتال استفاده کنند.