اعتبار اسنادی
اعتبار اسنادی چیست؟
اعتبار اسنادی (Letter of Credit – LC) یک سند مالی است که توسط یک بانک به درخواست خریدار صادر میشود و تضمین میکند که فروشنده (صادرکننده) مبلغ توافق شده را دریافت خواهد کرد، مشروط بر اینکه شرایط و مدارک مشخص شده در اعتبار اسنادی رعایت شده و به بانک ارائه شود. این ابزار مالی عمدتاً در تجارت بینالمللی استفاده میشود تا ریسکهای مرتبط با عدم پرداخت یا عدم تحویل کالا کاهش یابد.
گشایش اعتبار اسنادی
- توافق بین خریدار و فروشنده: ابتدا، خریدار و فروشنده در مورد شرایط قرارداد، شامل قیمت، نوع کالا، زمان و محل تحویل، توافق میکنند. در این مرحله، تصمیم به استفاده از اعتبار اسنادی به عنوان روش پرداخت گرفته میشود.
- درخواست گشایش اعتبار اسنادی: خریدار به بانک خود (بانک گشاینده) مراجعه کرده و درخواست گشایش اعتبار اسنادی را میدهد. در این درخواست، شرایط دقیق و مدارک مورد نیاز برای پرداخت به فروشنده مشخص میشود.
- گشایش اعتبار اسنادی: بانک خریدار اعتبار اسنادی را صادر کرده و آن را به بانک فروشنده (بانک ابلاغکننده) ارسال میکند. بانک فروشنده نیز اعتبار اسنادی را به فروشنده ابلاغ میکند.
- ارسال کالا و ارائه مدارک: پس از دریافت اعتبار اسنادی، فروشنده کالا را مطابق با شرایط قرارداد آماده کرده و آن را ارسال میکند. سپس، مدارک مربوط به حمل کالا و سایر اسناد مورد نیاز را به بانک خود ارائه میدهد.
- بررسی مدارک توسط بانکها: بانک فروشنده مدارک را بررسی کرده و در صورت تطابق با شرایط اعتبار اسنادی، آنها را به بانک خریدار ارسال میکند. بانک خریدار نیز مدارک را بررسی و در صورت تأیید، مبلغ اعتبار اسنادی را به حساب فروشنده واریز میکند.
- پرداخت به فروشنده: پس از بررسی و تأیید مدارک، بانک مبلغ توافق شده را به فروشنده پرداخت میکند. این پرداخت ممکن است به صورت نقدی یا به شکل اعتبار در حساب فروشنده انجام شود.
- تحویل مدارک به خریدار: بانک خریدار مدارک را به خریدار تحویل میدهد تا بتواند کالا را دریافت کند.
صندوقهای قرض الحسنه معمولاً ساختار مالی سادهای دارند و ممکن است منابع مالی کافی برای صدور تضمینهای مالی بزرگ مانند ال سی را در اختیار نداشته باشند و در نرم افزار قرض الحسنه نیز بالطبع چنین امکانی تعبیه نشده است.
انواع اعتبار اسنادی
-
اعتبار اسنادی تأیید شده
در اعتبار اسنادی Confirmed LC، بانک فروشنده نیز علاوه بر بانک خریدار، پرداخت را تضمین میکند. این نوع اعتبار بیشتر در شرایطی استفاده میشود که فروشنده به بانک خریدار اعتماد کافی ندارد. اعتبار اسنادی غیرقابل برگشت
اعتبار اسنادی قابل برگشت
اعتبار اسنادی مدت دار
اعتبار اسنادی دیداری
اعتبار اسنادی قابل انتقال
اعتبار اسنادی پشت به پشت
انواع اعتبار اسنادی
-
اعتبار اسنادی تأیید شده
در اعتبار اسنادی Confirmed LC، بانک فروشنده نیز علاوه بر بانک خریدار، پرداخت را تضمین میکند. این نوع اعتبار بیشتر در شرایطی استفاده میشود که فروشنده به بانک خریدار اعتماد کافی ندارد. اعتبار اسنادی غیرقابل برگشت
اعتبار اسنادی قابل برگشت
اعتبار اسنادی مدت دار
اعتبار اسنادی دیداری
اعتبار اسنادی قابل انتقال
اعتبار اسنادی پشت به پشت
مثال عملی اعتبار اسناد
یک شرکت اسپانیایی(پرداخت کننده) یک میلیون یورو نیشکر از جامائیکا وارد می کند. مطابق آنچه با صادرکننده جامائیکا توافق شد، آنها برای تایید به بانک خود می روند و از آن درخواست باز کردن اعتبار اسنادی برای این مبلغ می کنند. در این سند یا اعتبار اسنادی آمده است که وقتی صادرکننده اسناد و مدارک لازم را در اختیار آنها قرار دهد، صادر کننده آن مبلغ را پرداخت می کند. غالباً بارنامه مناسب و دیگر مستند هایی مانند گواهی های بهداشتی، گزارش ها، بیمه و غیره، برای این کار در نظر گرفته می شوند. در کنار ریسک های نرمال برای پرداخت یا عدم پرداخت در کلیه عملیات بازرگانی، این واقعیت نیز وجود دارد که معمولاً معامله ها بزرگ هستند و شرایط پیچیده ای نیز وجود دارد و در عین حال موارد زیادی نیز در آن دخالت دارد. بنابراین تنظیم اعتبار نامه عملیاتی برای موسسه مالی یک ریسک به حساب می آید.فرض کنید یک شرکت تولیدی داخلی قصد دارد خط تولید جدیدی را راه اندازی کند. وام مضاربه به عنوان منبع اصلی تامین مالی و اسناد اعتباری داخلی به عنوان ابزار تضمین پرداخت، مکمل یکدیگر بوده و به شرکت تولیدی کمک میکنند تا پروژه توسعه خود را با موفقیت اجرا کند.
اعتبار اسنادی داخلی
اعتبار اسنادی داخلی در واقع یک نوع تضمین بانکی است که برای معاملات داخلی بین دو طرف ایرانی استفاده میشود. به عبارت سادهتر، وقتی دو شرکت ایرانی با هم قراردادی میبندند، یکی از طرفین میتواند از بانک بخواهد تا پرداخت وجه به طرف مقابل را تضمین کند. این تضمین باعث میشود که هر دو طرف با خیالی آسوده به انجام معامله بپردازند.مراحل گشایش اعتبار اسنادی داخلی
- انعقاد قرارداد: دو طرف قرارداد (خریدار و فروشنده) بر روی جزئیات معامله مانند قیمت، کیفیت کالا، زمان تحویل و سایر شرایط توافق میکنند.
- درخواست اعتبار اسنادی: خریدار از بانک خود درخواست صدور اعتبار اسنادی میکند و تمامی جزئیات قرارداد را به بانک ارائه میدهد.
- صدور اعتبار اسنادی: بانک پس از بررسی درخواست، اعتبار اسنادی را صادر میکند و به فروشنده ابلاغ میکند.
- تحویل کالا و اسناد: فروشنده پس از تحویل کالا، اسناد مربوطه (مانند فاکتور، بارنامه و …) را به بانک ارائه میدهد.
- پرداخت وجه: بانک پس از تایید اسناد، وجه را به حساب فروشنده واریز میکند.
تفاوت اعتبار اسنادی داخلی و بینالمللی
- قوانین حاکم: اعتبار اسنادی داخلی تحت قوانین و مقررات داخلی کشور و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران است، در حالی که اعتبار اسنادی بینالمللی تحت قوانین بینالمللی مانند UCP 600 است.
- ارز: معمولاً اعتبار اسنادی داخلی به ریال صادر میشود، در حالی که اعتبار اسنادی بینالمللی ممکن است به ارزهای مختلف صادر شود.
- اسناد مورد نیاز: اسناد مورد نیاز در اعتبار اسنادی داخلی ممکن است با اعتبار اسنادی بینالمللی متفاوت باشد.
با استفاده از شناسه واریز، میتوان اسناد پرداخت را با سایر اسناد مربوط به اعتبار اسنادی به راحتی تطبیق داد.
مثال برای اعتبارات اسنادی داخلی
فرض کنید یک شرکت تولیدی از یک تأمینکننده مواد اولیه در داخل کشور، مقدار زیادی مواد اولیه خریداری میکند. برای اطمینان از پرداخت و تحویل مواد، شرکت تولیدی از بانک خود درخواست میکند که یک اعتبار اسنادی داخلی به نفع تأمینکننده مواد اولیه صادر کند. در این حالت:
- شرکت تولیدی به بانک خود (بانک خریدار) مراجعه میکند و درخواست صدور LC داخلی به نفع تأمینکننده را میدهد.
- بانک خریدار اعتبار اسنادی را صادر کرده و به تأمینکننده اطلاع میدهد.
- تأمینکننده پس از تأمین و ارسال مواد اولیه به شرکت تولیدی، اسناد حمل و مدارک مورد نیاز (مانند فاکتور و رسید تحویل) را به بانک ارائه میدهد.
- بانک، اسناد را بررسی میکند و در صورت تأیید، مبلغ معامله را به حساب تأمینکننده واریز میکند.
- در نهایت، بانک خریدار مبلغ پرداخت شده را از شرکت تولیدی دریافت میکند.
تنزیل اعتبار اسنادی
تنزیل اعتبار اسنادی به معنی فروش اسناد یک اعتبار اسنادی به بانک یا موسسه مالی قبل از سررسید آن است. به عبارت سادهتر، فروشندهای که کالا را تحویل داده و اسناد مربوطه را دریافت کرده است، به جای اینکه منتظر بماند تا بانک خریدار وجه را در تاریخ مشخص شده پرداخت کند، میتواند این اسناد را به بانک خود بفروشد و بلافاصله بخشی از مبلغ را دریافت کند.مراحل تنزیل اعتبار اسنادی
- صدور اعتبار اسنادی: خریدار از بانک خود درخواست صدور اعتبار اسنادی میکند.
- تحویل کالا و اسناد: فروشنده کالا را تحویل میدهد و اسناد مربوطه را به بانک خود ارائه میکند.
- تنزیل اسناد: فروشنده اسناد را به بانک خود میفروشد و در ازای آن، بخشی از مبلغ اعتبار اسنادی را به صورت نقد یا به صورت وام دریافت میکند.
- پرداخت به بانک خریدار: بانک فروشنده، اسناد را به بانک خریدار ارسال میکند و پس از تایید اسناد، وجه را از بانک خریدار دریافت میکند.
مزایای تنزیل اعتبار اسنادی
- جریان نقدینگی بهتر
- کاهش ریسک
- سادگی و سرعت
- انعطافپذیری
معایب تنزیل اعتبار اسنادی
- هزینه: پرداخت کارمزد به بانک
- تخفیف: دریافت مبلغ کمتر از مبلغ اصلی اعتبار اسنادی
صدور اعتبار اسنادی با اصول بانکداری اسلامی منافات ذاتی ندارد؛ اما برای تطبیق کامل آن با این اصول، باید به شرایط و بندهای موجود در اعتبار اسنادی توجه ویژه شود و از تضمینهایی که منجر به کسب سود نامشروع میشوند، اجتناب شود.
کارمزد اعتبار اسنادی داخلی
کارمزد اعتبار اسنادی داخلی هزینهای است که بانکها برای ارائه خدمات گشایش و مدیریت اعتبار اسنادی از مشتریان خود دریافت میکنند. این کارمزد بسته به عوامل مختلفی همچون نوع اعتبار اسنادی، مدت زمان اعتبار، مبلغ اعتبار، روابط بانکی مشتری و سیاستهای هر بانک متفاوت است.نحوه محاسبه کارمزد اعتبار اسنادی داخلی
روشهای محاسبه کارمزد اعتبار اسنادی به صورت درصد از مبلغ اعتبار، مبلغ ثابت یا ترکیبی از این دو روش است. برخی بانکها از فرمولهای پیچیدهتری برای محاسبه کارمزد استفاده میکنند که عوامل مختلفی مانند مدت زمان اعتبار، نرخ سود و … را در نظر میگیرند.ال سی بانکی چیست؟
اعتبار اسنادی یا Letter of Credit که به اختصار LC نامیده میشود، نوعی تضمین بانکی است که در معاملات بینالمللی به ویژه در صادرات و واردات کالا استفاده میشود. این ابزار مالی، ریسک معاملات را برای هر دو طرف (خریدار و فروشنده) کاهش میدهد و به عنوان یک مکانیزم پرداخت ایمن شناخته میشود.
انواع ال سی بانکی را نام ببرید.
اعتبار اسنادی یا ال سی، به عنوان یک ابزار تضمین پرداخت در تجارت بینالملل، انواع مختلفی دارد که هر کدام با توجه به شرایط و نیازهای معامله انتخاب میشوند. از جمله مهمترین انواع اعتبار اسنادی میتوان به موارد زیر اشاره کرد: اعتبار اسنادی دیداری، اعتبار اسنادی مدتدار، اعتبار اسنادی مستند به بارگیری، اعتبار اسنادی قابل انتقال، اعتبار اسنادی قابل فسخ، اعتبار اسنادی تایید شده، اعتبار اسنادی جانشین و اعتبار اسنادی ترکیبی. هر یک از این انواع، شرایط خاص خود را داشته و برای سناریوهای تجاری مختلف مناسب هستند. انتخاب نوع مناسب اعتبار اسنادی به عواملی مانند نوع کالا، مدت زمان حمل، شرایط پرداخت مورد توافق طرفین و سایر عوامل بستگی دارد.
تفاوت برات و اعتبار اسنادی در چیست؟
برات و اعتبار اسنادی هر دو ابزار مالی هستند که در معاملات مورد استفاده قرار میگیرند، اما تفاوتهای اساسی دارند. برات سندی است که توسط یک شخص به شخص دیگری صادر میشود و حاوی تعهد پرداخت است، در حالی که اعتبار اسنادی یک تضمین بانکی است که در معاملات بینالمللی استفاده میشود و بانک به عنوان واسطه بین خریدار و فروشنده عمل میکند و پرداخت را تضمین میکند. برات سادهتر و بیشتر در معاملات داخلی استفاده میشود، در حالی که اعتبار اسنادی پیچیدهتر و برای معاملات بینالمللی مناسبتر است. از نظر امنیت، اعتبار اسنادی به دلیل دخالت بانک امنیت بالاتری دارد. همچنین، هزینه صدور و اجرای اعتبار اسنادی بیشتر از برات است. به طور خلاصه، برات یک ابزار ساده و داخلی است، در حالی که اعتبار اسنادی یک ابزار پیچیده و بینالمللی با امنیت بیشتر است. در صورتی که نمیدانید برات چیست، مطالعه این مقاله به شما کمک خواهد کرد.
تنزیل اعتبار اسنادی داخلی چیست؟
تنزیل اعتبار اسنادی داخلی به معنای فروش اسناد یک اعتبار اسنادی به بانک قبل از موعد سررسید آن است. در واقع، فروشندهای که کالا را تحویل داده و اسناد مربوطه را در اختیار دارد، میتواند این اسناد را به بانک خود بفروشد و به جای اینکه منتظر دریافت وجه از خریدار در تاریخ مشخص شده باشد، بلافاصله بخشی از مبلغ را دریافت کند. این فرآیند به ویژه در معاملات داخلی بین دو شرکت ایرانی کاربرد دارد.
تفاوت اعتبار اسنادی دیداری و مدتدار در چیست؟
اعتبار اسنادی دیداری به این معناست که بانک بلافاصله پس از ارائه اسناد مورد قبول توسط فروشنده، وجه را پرداخت میکند. در حالی که در اعتبار اسنادی مدتدار، پرداخت در تاریخ مشخصی در آینده و پس از ارائه اسناد انجام میشود.
آیا صندوق های قرض الحسنه هم امکان صدور اعتبار اسنادی دارند؟
اعتبار اسنادی یک ابزار مالی پیچیده است که توسط بانکها و موسسات مالی بزرگ صادر میشود و نیاز به زیرساختهای مالی و فنی خاصی دارد. صندوق های قرض الحسنه به عنوان نهادهای مالی کوچکتر و با رویکردی متفاوت، از نظر ساختاری و قانونی قادر به ارائه این خدمات نیستند.
اعتبار اسنادی به عنوان یک ابزار پرداخت بینالمللی، به دلیل پیچیدگی فرآیند و دخالت چندین بانک، میتواند به عنوان یک مجرای بالقوه برای پولشویی مورد سوءاستفاده قرار گیرد. در صورتی که نمیدانید پولشویی چیست مطالعه این مقاله مفید خواهد بود. پولشویان از اعتبارات اسنادی برای پنهان کردن منشاء وجوه غیرقانونی خود، مشروعیت بخشیدن به این وجوه و انتقال آنها به کشورهای دیگر استفاده میکنند. این امر با جعل اسناد، استفاده از شرکتهای پوششی و ایجاد تراکنشهای پیچیده و چندمرحلهای امکانپذیر میشود. با این حال، سیستم بانکی بینالمللی و نهادهای نظارتی با اجرای قوانین سختگیرانه و مکانیزمهای نظارتی، تلاش میکنند تا از سوءاستفاده از اعتبارات اسنادی برای پولشویی جلوگیری کنند.