مرابحه چیست؟ (تفاوتهای مرابحه با فروش اقساطی)

یکی از عقود اسلامی در بانکداری اسلامی ، مرابحه است که در آن بهای اصلی کالا به مشتری گفته می شود و مشتری تمام آن را به مقداری از آن را به صورت اقساط به صاحب کالا پرداخت می کند. در این روش فروشنده در واقع قیمت تمام شده آن کالا را به مشتری می گوید، در عوض مبلغی را به عنوان بهره کالا از او می خواهد. این سود را به عنوان بهره کاری یا مرابحه می شناسند. این مرابحه می تواند نقد یا قسطی پرداخت شود که مبلغی که برای نسیه انتخاب می شود معمولاً بیشتر از مبلغ تمام شده نقدی است.

مرابحه چیست

تعریف مرابحه از دیدگاه مراجع

آیت الله خامنه‌ای

مرابحه عبارت است از فروختن به اصل مال با زیاده‏ و سود و به طور کلى خرید و فروش کالا به صورت نسیه به قیمتى بیشتر از قیمت نقد، اشکال ندارد و در حکم ربا نیست.

آیت الله مکارم شیرازی

بیع مرابحه به معامله‌ای اطلاق می‌شود که فروشنده با اعلام بهای کالای خریداری شده آن را گران‌تر از قیمت خرید بفروشد و در مورد فروش نسیه یا اقساط با قیمت بیشتر. با توجّه به اینکه معمولاً قیمت در معامله نسیه یا اقساط گرانتر است این کار اشکالى ندارد و ربا محسوب نمى‌شود، ولى لازم است از ابتدا نوع معامله مشخص باشد.

آیت الله نوری همدانی

در عقد مرابحه لازم است اِخبار به اصل قیمت صحیح باشد و ربح و سود زاید بر اصل نیز معلوم و معین باشد و با حفظ شروط صحت، بلا مانع است.

آیت الله هادوی تهرانی

اگر کسی، چیزی را به قیمت تمام شده همراه با مقداری سود به دیگری بفروشد، عقد مرابحه و جایز است.

تفاوت مرابحه با فروش اقساطی

فروش اقساطی معامله ای است که در آن کالا به مشتری تحویل داده شده و بهای آن بعدا در قالب یک یا چند قسط پرداخت می شود و ممکن است به این دلیل کمی گران تر از فروش نقدی باشد که البته این امر جایز است. در مرابحه، فروشنده مبلغی را بیش تر از بهای اصلی کالا می گوید که پرداخت آن می تواند نقدی یا قسطی باشند. همچنین در فروش اقساطی، کالا یا خدماتی به مشتری داده می شود، که گرانتر از حالت معمول است و بعدا در چند قسط توسط مشتری پرداخت می شود.

شرایط و ضوابط استفاده از مرابحه

از شرایطی که می توان به عنوان مرابحه در نظام بانکی و پولی کشور استفاده کرد می توان موارد زیر را نام برد:

• حسن شهرت، اهلیت، سابقه کار مناسب، داشتن صلاحیت فنی، متناسب با تسهیلات در خواستی
• می توان از عرضه کنندگان یا تولیدکنندگان تخفیف بگیرد.
• امکان انتخاب خدمات و اموال برای متقاضی وجود دارد.
• قسمت تمام شده و قیمت که قرار است ارائه داده شود به مشتری گفته می شود.
• مبلغ تسهیلات مرابحه براساس سود بانکی و بهای تمام شده ارائه داده خواهد شد.
• اقساطی که در نظر گرفته می شود، می تواند به میزان مساوی و یا غیر مساوی در زمان های معین باشند.
• اگر مشتری بتواند زودتر از موعد تمام بدهی را بپردازد، بانک می تواند طبق دستور العمل تخفیف لازم را به او بدهد.

اوراق مرابحه و کاربرد آن

یکی از مهمترین عقود در معاملات اسلامی، عقد مرابحه است. اوراق آن نیز از همین اهمیت برخوردارند، این اوراق بهادر نمادی بر بدهی معامله مرابحه بوده و آنکه آن ها را دارد مالک آن است. از مرابحه می توان برای تامین مالی اسلامی در صنعت و کشاورزی و معدن بهره برد.

صکوک مرابحه چیست؟

جهت برطرف کردن مشکلی که حذف اوراق قرضه برای معاملات اسلامی ایجاد کرده بود، متخصصان امور مالی مسلمان تلاش کردند با استفاده از خصوصیات بیع مرابحه اوراق بهاداری را طراحی کنند که بتواند در بازار پول و سرمایه اسلامی برای تامین مالی و ابزار سیاست پولی استفاده شوند. این اوراق را صکوک مرابحه نامیدند.

مرابحه از ماده-۹۸ قانون برنامه پنجم توسعه گرفته شده است. قانون گذار در قانون برنامه پنجم توسعه، به عقود مندرج در فصل ۳ قانون عملیات بانکی بدون ربا، عقود دیگری را با عنوان عقود اسلامی (استصناع، مرابحه، خرید دین) اضافه نموده و در این قانون قید شده است که آیین‌نامه اجرایی این عقود باید به تصویب هیئت وزیران برسد.

شرایط فروشنده در بیع مرابحه

در کنار تمام موادری که گفته شد فروشنده نیز در مرابحه باید شرایط به خصوصی داشته باشد که در ادامه به آن می پردازیم :

• معامله طبق مرابحه در صورتی که فروشنده و خریدار از قیمت تمام شده کالا و سود آن با خبر نباشند، باطل خواهد بود.
• بهای خرید و اجرت زمانی که در نتیجه کار فروشنده قیمت کالا بالا رفت، باید دوباره محاسبه شود.
• بهتر است سود معامله با نسبت مشخصی از قیمت تمام شده کالا محاسبه نشود.
• در صورتی که فروشنده قیمت تمام شده کالا را در مبادله بیشتر بگوید، خریدار در زمان فهم موضوع می تواند قرارداد را فسخ کرده و یا نگه دارد.

*آیا می دانید که تمامی صندوق های قرض الحسنه زیر نظر سازمان اقتصاد اسلامی است اگر میخواهید با سازمان اقتصاد اسلامی بیشتر آشنا شوید مقاله ما در این زمینه را بخوانید

(9 votes, average: 5,00 out of 5)

Loading...